Dit is Mathilda “Tilly” Nelly de Vries. Tilly woonde aan de Plantage Kerklaan in de Amsterdam Jodenbuurt tot zij in maart 1941 werd gearresteerd wegens lidmaatschap van het Anti-Fascistische Studenten Comité, een communistische verzetsgroep. Na haar arrestatie verbleef zij in het zogenaamde ‘Oranjehotel’, de Scheveningse gevangenis waar de nazi’s tijdens de oorlog verzetsmensen, Joden en communisten vasthielden voor verhoor en berechting. Anderhalf jaar later werd Tilly als Joodse vrouw vermoord in de gaskamers van Auschwitz.
Tilly’s verhaal is niet uniek. Van de ongeveer 140.000 joden die in 1940 in Nederland woonden hebben ruim 102.000 (75%) de verschrikkingen van de Holocaust niet overleefd. En WOII heeft het Joodse leven in Amsterdam dat eind 16e eeuw begon, bijna volledig weggevaagd. Gedurende 350 jaar maakten de Joden deel uit van de Amsterdamse bevolking en lieten ze hier hun fysieke en culturele sporen achter.
En mijn naam is Onno Warns en ik ben een Joodse, Amsterdamse jongen die geschiedenis heeft gestudeerd in deze stad. Tijdens een wandeling van circa anderhalf uur neem ik je mee op een reis door de tijd die begint bij de komst van de eerste Spaanse en Portugese Joden naar de buurten rond het huidige Waterlooplein. We lopen vanaf de statige synagoges aan het Mr. Visserplein, via Uilenburg en Rapenburg, de Plantage en de 20ste eeuw binnen. Samen gaan we op zoek naar de getuigenissen van het bruisende Joodse leven en staan we stil bij de gedenkplaatsen ter nagedachtenis aan hen die niet terugkwamen.
Tilly was mijn oudtante.